Onderzoek naar behandelmethodes
We blijven zoeken naar nieuwe behandelmethodes omdat 30% van de mensen met epilepsie aanvallen blijft houden ondanks de bestaande behandelmogelijkheden. Hieronder staan de onderzoeken naar behandelmethodes waaraan EpilepsieNL subsidie verleent of heeft verleend.
Onderzoek dat in 2024 zal starten:
Patiënt-eigen celmodelsystemen: sneller de juiste medicatie vinden
Sneller voor iedere patiënt achterhalen welke medicijnen wel of niet zullen aanslaan
Als kinderen een moeilijk behandelbare vorm van epilepsie hebben, is er vaak sprake van een erfelijke epileptische aandoening. Behandelaars houden bij het selecteren van medicijnen rekening met verschillende factoren zoals het type epileptische aanval en het soort epilepsiesyndroom. Toch blijft het vinden van het juiste medicijn vaak een tijdrovend ‘trial and error’ proces. Dat terwijl het juist belangrijk is om snel een goed medicijn te vinden, omdat actieve epilepsie de ontwikkeling van kinderen kan belemmeren.
Om sneller te achterhalen welk medicijn wel of niet zal aanslaan, kunnen behandelaars medicijnen uitproberen op patiënt-eigen ‘modelsystemen’. Zo’n modelsysteem maken behandelaars uit de cellen die zich in het bloed van de patiënt bevinden. Er bestaan relatief simpele 2D modelsystemen bestaande uit een enkel celtype, maar ook relatief complexe 3D modelsystemen bestaande uit meerdere celtypes. De complexere modelsystemen lijken meer op de hersenen dan de simpelere modelsystemen, maar zijn ingewikkelder, tijdrovender en duurder om te creëren. Prof. Dr. Kasri en team willen achterhalen of je wel echt zo’n complex 3D modelsysteem nodig hebt om medicijnen uit te testen of dat een simpeler modelsysteem volstaat.
Om dit te achterhalen willen de onderzoekers twee vragen beantwoorden:
- Welk van beschikbare modelsystemen bootst goed de verschillen in epilepsiesyndromen na?
- Welk van de beschikbare modelsystemen reageert op dezelfde manier op medicijnen als patiënten op diezelfde medicijnen reageren?
Als deze twee vragen beantwoord zijn, weten behandelaars welk modelsysteem ze het beste kunnen gebruiken om zo snel mogelijk te achterhalen welk medicijn bij een bepaalde patiënt zal aanslaan. Voor kinderen betekent het snel vinden van het juiste medicijn een betere ontwikkeling.
| Titel | A systematic approach to develop a predictable, human stem cell-derived model for SCN1A-related epilepsies |
| Onderzoeker | Prof. Dr. Nael Nadif Kasri |
| Instituut | Radboudumc, Donders institute for Brain, Cognition and behaviour |
| Startdatum | 2024 |
| Toegekend bedrag | €206.000,- |
| Looptijd | 3 jaar |
| Intern nummer |
24-06 |
Onderzoeken die in 2023 zijn gestart:
Patiënt specifieke neuromodulatie: kansen vergroten voor de 50% non-responders
Sneller de beste instellingen vinden voor neuromodulatie
Neuromodulatie bij epilepsie is een behandeling waarbij de hersenen van mensen met epilepsie elektrisch gestimuleerd worden. Een bekend voorbeeld van elektrische stimulatie in de hersenen is diepe hersenstimulatie (Deep Brain Stimulation: DBS). Niet iedereen met epilepsie komt in aanmerking voor neuromodulatie. Vooraf krijgen mensen verschillende testen waarna men een inschatting maakt of neuromodulatie voor deze persoon geschikt is. Als neuromodulatie geschikt is, en het apparaat geïmplanteerd is, kijkt men verder welke stimulatie-instellingen het beste zullen werken bij die persoon. Dit traject kan lang duren en brengt voor de patiënt veel onzekerheid met zich mee.
De helft van de mensen krijgt door elektrische stimulatie in de hersenen zo’n 50% minder aanvallen. Voor de andere helft van de mensen levert neuromodulatie onvoldoende op. De onderzoekers geven daar twee redenen voor: elektrische stimulatie is toch niet de juiste behandelmethode voor de patiënt of de behandelaar heeft voor deze patiënt niet de juiste instellingen gevonden. In de praktijk is het ook vaak lastig in te schatten welke stimulatie-instellingen het beste zullen werken en of elektrische stimulatie überhaupt zal werken.
Het doel van dit onderzoek, onder leiding van Dorien van Blooijs, MSc (UMC Utrecht en SEIN Zwolle), is om te achterhalen wat het effect van verschillende stimulatie-instellingen op de hersenactiviteit is. Ook willen de onderzoekers achterhalen wat het lange termijn effect van elektrische stimulatie op het aantal aanvallen is. Uiteindelijk hopen de onderzoekers in de toekomst sneller voor een individu met epilepsie te kunnen bepalen of elektrische stimulatie de juiste behandelmethode is. En zo ja, welke instellingen dan het beste gebruikt kunnen worden.
| Titel | Patiënt specifieke neuromodulatie: kansen vergroten voor de 50% non-responders |
| Onderzoeker | Dorien van Blooijs, MSc |
| Instituut | Universitair Medisch Centrum Utrecht |
| Startdatum | 2023 |
| Toegekend bedrag | €206.000,- |
| Looptijd | 4 jaar |
| Intern nummer |
23-06 |
Effecten van radiofrequente thermoCOagulatie op hersenNeTwerk ACTiviteit bij epilepsiepatiënten (CONTACT-studie)
Wat gebeurt er als delen van het epilepsienetwerk worden uitgeschakeld?
Bij focale epilepsie begint een aanval op één plek in de hersenen. Bij mensen met deze aanvallen kan epilepsiechirurgie een behandelmogelijkheid zijn. Maar dat kan alleen als precies duidelijk is waar de aanval start (epilepsiebron). Soms is het niet meteen duidelijk waar de epilepsiebron zich bevindt of ligt de epilepsiebron op een plek die de neurochirurg lastig kan bereiken. In deze gevallen kan er een vooronderzoek plaatsvinden, waarbij diepte-elektroden in de hersenen ingebracht worden. Het doel van dit vooronderzoek is om de epilepsiebron en het epilepsienetwerk in kaart te brengen. De elektroden kunnen ook door middel van korte stroompulsjes (radiofrequente thermocoagulatie) de (vermoedelijke) epilepsiebron verhitten en uitschakelen.
Behandelaars kunnen op dit moment soms lastig bepalen waar in de hersenen zij het beste de stroompulsjes kunnen toedienen en welke gevolgen het toedienen van deze stroompulsjes heeft op de epilepsiebron of het epilepsienetwerk. Daarom subsidieert EpilepsieNL onderzoek hierover: een studie naar de effecten van radiofrequente thermoCOagulatie op hersenNeTwerkACTiviteit bij epilepsiepatiënten (CONTACT-studie).
Hoofdonderzoeker dr. Simon Tousseyn van het Academisch Centrum voor Epileptologie Kempenhaeghe & Maastricht Universitair Medisch Centrum+ (MUMC+) legt uit wat het onderzoek inhoudt: “In dit onderzoek bestuderen we of een lokale minimaal invasieve behandeling (radiofrequente thermocoagulatie) van de epilepsiebron ook effecten heeft op hersenactiviteit elders in het brein. We willen onderzoeken of er een verband is tussen veranderingen van hersenactiviteit in het epilepsienetwerk en de klinische uitkomst van deze behandeling. Met deze inzichten zal deze patiëntengroep gerichter behandeld en voorgelicht kunnen worden”.
| Titel | Effecten van radiofrequente thermoCOagulatie op hersenNeTwerk ACTiviteit bij epilepsiepatiënten (CONTACT-studie) |
| Onderzoeker | Dr. Simon Tousseyn |
| Instituut | Academisch Centrum voor Epileptologie (ACE) Kempenhaeghe & Maastricht UMC+, Universiteit Maastricht/ School for Mental Health and Neuroscience (MHeNs) |
| Startdatum | 2023 |
| Toegekend bedrag | €206.000,- |
| Looptijd | 4 jaar |
| Intern nummer |
23-08 |
Onderstaande drie onderzoeken zijn in 2022 gestart:
Voorspellen van effect van neuromodulatie bij epilepsie (PREDYct)
Bij 30-50% van de patiënten met epilepsie die behandeld worden met nervus vagus stimulatie (NVS) blijkt dit niet effectief. Daarom wordt er onderzoek gedaan naar het voorspellen van het effect van neuromodulatie bij epilepsie.
Beïnvloeden van nucleotiden suiker metabolisme als nieuwe behandeling voor epileptische encefalopathie
Met dit onderzoek wil het team van Dr. Stefan Barakat (Erasmus MC) nieuwe kennis over epileptische encefalopathie verkrijgen en een nieuwe therapie ontwikkelen die aangrijpt op de wortel van het probleem en die niet alleen symptomen onderdrukt.
Kunnen ontstekingseiwitten een rol spelen bij kinderen met ESES als voorspeller voor effectiviteit van behandeling en ontwikkeling?
Epilepsie met elektrische status epilepticus in slaap (ESES) is een epilepsiesyndroom bij kinderen. Kenmerken van dit syndroom zijn vrijwel continue epileptische activiteit in slaap, en leer- en gedragsproblemen. Er zijn aanwijzingen dat ontsteking van het hersenweefsel hierbij een belangrijke rol speelt. Daarom is hier een onderzoek naar gestart.
Al onze onderzoeken naar behandelmethodes van epilepsie:
- Voorspellen van effect neuromodulatie bij epilepsie (PREDYct)
- Beïnvloeden van nucleotiden suiker metabolisme als nieuwe behandeling voor epileptische encefalopathie
- lnflammatoire biomarkers bij kinderen met epileptische encefalopathie met ESES en de mogelijke rol als voorspeller voor effectiviteit van behandeling en ontwikkeling
- Verstandelijke beperking en volwassenen: cognitieve beloop en aanknopingspunten voor zorg en behandeling
- Medicijnen: betere werking, minder bijwerkingen
- Remmen van het afweersysteem
- Meervoudige onverzadigde vetzuren als nieuw middel om epilepsie te remmen
